Odpowiedź na pierwsze z pytań, czy fotowoltaika zwiększa wartość środka trwałego jest kluczowe, aby prawidłowo sklasyfikować i amortyzować instalację zgodnie z przepisami prawa. Fotowoltaika to środek trwały, jeśli zakładamy, że okres użytkowania instalacji w firmie przekroczy 1 rok. Definicja środka trwałego jest bardzo zbliżona, zarówno w ujęciu bilansowym jak i podatkowym.
Jakie są zasady ewidencjonowania instalacji fotowoltaicznej w księgach rachunkowych?
Fotowoltaika stanowi aktywo trwałe firmy, jeśli spełnia wszystkie założenia definicji zawartej w ustawie o rachunkowości (ujęcie bilansowe) oraz w ustawie o CIT (ujęcie podatkowe).
Są to m.in.:
- przeznaczenie dla potrzeb działalności firmy;
- kompletność i zdatność do użytku;
- zakładane użytkowanie powyżej 1 roku;
- własność lub współwłasność firmy (ujęcie podatkowe i bilansowe) + użytkowanie na podstawie innej umowy np.: najmu, dzierżawy lub o podobnym charakterze (ujęcie bilansowe).
Sposób zaewidencjonowania instalacji fotowoltaicznej może być następujący:
- jako odrębny obiekt inwentarzowy – środek trwały;
- jako zwiększenie wartości środka trwałego – nieruchomości, z którą związana jest instalacja.
Fotowoltaika, jako zwiększenie wartości środka trwałego – w jakich sytuacjach?
Najważniejszym jest, aby ustalić czy instalacja fotowoltaiczna będzie na trwale związane z obiektem nieruchomościowym. Dla przykładu, jeśli fotowoltaiki nie da się swobodnie zdemontować bez uszczerbku w budynku, instalacja jest konstrukcyjnie związana z budynkiem to wówczas nakłady na fotowoltaikę traktujemy jako zwiększenie wartości budynku. W odmiennym przypadku traktujemy zakup fotowoltaiki jako odrębny środek trwały, niezależny od budynku.
Jakie są konsekwencje tego, że fotowoltaikę traktujemy, jako zwiększenie wartości środka trwałego?
Od odpowiedzi na pytanie, czy fotowoltaika zwiększa wartość środka trwałego, zależy sposób amortyzacji środka trwałego.
Jeśli fotowoltaika stanowi odrębny składnik to wówczas klasyfikujemy ją do rodzaju KŚT 669 – Inne urządzenia nieprzemysłowe. Dla tego rodzaju ustawa o CIT przewiduje amortyzację podatkową z maksymalną stawką amortyzacyjną 10%, czyli amortyzacja liniowa przez 10 lat. W określonym przypadku można zastosować amortyzację degresywną (przyśpieszoną) z maksymalnym współczynnikiem podwyższenia 2,0.
Jeśli fotowoltaika stanowi zwiększenie wartości środka trwałego to wówczas amortyzacja nakładów na fotowoltaikę odbywa się wraz z nieruchomością według stawki przypisanej do budynku (najczęściej 2,5-4,5%). Wartość początkowa fotowoltaiki zostaje dodana, jako modernizacja do wartości nabycia budynku.
W ujęciu bilansowym pamiętajmy o tym, że amortyzacja zawsze opiera się na kategorii przewidywanego okresu ekonomicznej użyteczności środka trwałego wyrażonego w latach, co oznacza, że dla potrzeb rachunkowych amortyzacja fotowoltaiki czy budynku może opierać się na innych założeniach.
Często jednak w firmach, aby uniknąć różnic pomiędzy wartością bilansową a podatkową aktywów przyjmuje się dla potrzeb rachunkowych zasady podatkowe, z ustawy o CIT.